×
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.
Sluit het venster om te blijven.
Info afb. |
Gregorius van Nazianze Jr (ook Nazianzus of de Theoloog), Nazianze, Klein-Azië; bisschop & hiërarch & kerkvader; † 390.
Feest 1 (syrische kerk) & 2 (sinds 1969: Vaticanum ii: samen met Basilius de Grote) & 19 (overbrenging relieken) & 25 (overbrenging relieken) & 30 januari (oosterse kerken: de drie hiërarchen) & 9 mei (tot 1969: Vaticanum II) & 11 juni (overbrenging relieken door paus Gregorius XIII naar een aparte kapel in de St-Pieter) & 23 augustus (Georgische kerk).
Hij werd in 329 geboren in het plaatsje Nazianze, in Klein-Azië (= Nenisi in huidig Centraal Turkije) als oudste zoon van Sint Gregorius van Nazianze de Oudere († 375; feest 1 januari) en Sint Nonna († 374; feest 5 augustus). Ook de overige twee kinderen uit het gezin zouden heilig worden: Caesarius van Nazianze († 369; feest 25 januari) en Gorgonia († ca 375; feest 9 december).
Omdat het in die tijd gebruikelijk was in het voetspoor van vader een openbare functie te vervullen, studeerde hij achtereenvolgens rechten in het naburige Caesarea van Cappadocië, te Caesarea in Palestina, te Alexandrië in Egypte en tenslotte in de Griekse filosofenstad Athene. Daar werd hij docent totdat hij zich aansloot bij zijn vriend Basilius († 379; feest 2 januari), die zich als kluizenaar had teruggetrokken ergens in Pontus (noordelijke streek van het huidige Turkije aan de Zwarte Zee). Dit was het leven waarnaar hij verlangd had. Hij deed niets liever dan bidden, studeren en schrijven.
Maar zijn vader zag hem liever een meer vooraanstaande plaats innemen; daar had hij immers alle capaciteiten voor. Hij wijdde zijn zoon dus priester in 362. Hierop vluchtte Gregorius naar Basilius in Caesarea van Cappadocië en schreef er een verweerschrift voor zijn vlucht. Toch ging hij na niet al te lange tijd terug om zijn vader te helpen bij de zielzorg in zijn bisdom; deze benoemde hem dus tot hulpbisschop.
Intussen was zijn vriend Basilius in 370 aartsbisschop geworden van Cesarea. In de strijd tegen het arianisme zag hij zijn invloed almaar afbrokkelen. Hij maakte in 372 van het piepkleine plaatsje Sasima een bisschopszetel en benoemde zijn vriend Gregorius tot eerste bisschop. Dat zou bij de volgende bisschoppenvergaderingen weer een stem betekenen vóór de orthodoxen en tégen de arianen.
Maar Gregorius was nu eenmaal geen man van de drukte; hij voelde zich ongelukkig in al dat geharrewar. Hij weigerde erheen te gaan. Hij maakte van het overlijden van zijn vader in 374 gebruik om voorlopig diens plaats in te nemen. Maar ook dat was van korte duur. Tenslotte trok hij zich terug in het St-Theclaklooster te Seleucië in Isaurië.
In 379 werd hij echter zo onder druk gezet, dat hij de prestigieuze benoeming tot patriarch van Constantinopel eenvoudig niet kon weigeren. Precies één maand hield hij vol. Toen schreef hij zijn beroemde afscheidsrede aan volk en bisschoppen en trok zich voor de zoveelste maal terug in zijn geboorteplaats, waar hij in 390 overleed.
Verering & Cultuur
Met Athanasius de Grote, Basilius de Grote, Cyrillus van Alexandrië en Johannes Chrysostomus behoort hij tot de vijf grote Griekse kerkvaders.
Ondanks zichzelf werd hij door zijn geschriften 'De Kampioen van de Niceense orthodoxie'. Naast hierboven genoemde geschriften zijn van hem verder bewaard gebleven zijn autobiografie 'De vita sua', vijfenveertig redevoeringen en tweehonderdvijfenveertig brieven.
Hij maakt deel uit van het zogeheten Cappadocisch Klaverblad (De Drie Cappadociërs): dat wordt gevormd door de broers Basilius de Grote en Gregorius van Nyssa en door St Gregorius van Nazianze. Gregorius wordt ook in de Koptische kerk vereerd.
Volgens mondelinge overleveringen zouden er in de 8e eeuw relieken van hem terecht gekomen zijn in de kerk van Santa Maria in Campo Marzio te Rome. Van daar liet paus Gregorius XIII († 1585) ze overbrengen naar het apart daarvoor ingerichte Oratorio San Gregorio in de toenmalige St-Pieterskerk.
Patronaten
Hij is patroon van dichters; zijn voorspraak wordt ingeroepen voor een goede oogst.
Afgebeeld
Hij wordt afgebeeld als bisschop (staf, mijter, tabberd; in het oosten steeds in liturgisch plechtgewaad); met boek, codex of schriftrol (kerkvader); wierookvat; verjaagt met zijn staf een monster (de ketterij); schrijvend; met duif; hand van God (inspiratie tijdens schrijven).
© A. van den Akker s.j. / A.W. Gerritsen