× 
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

           
welkom menu contactzoeken
HeiligenkalenderHeiligen op naamPatroonheiligenHedendaagse namenMeer...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022
† vóór 350  Valerius van Trier

Info afb.

Valerius (ook Valery) van Trier, Duitsland; geloofsverkondiger & bisschop met Eucharius en Maternus van Keulen; † eerste helft 4e eeuw.

Feest 29 januari (Valerius) & 14 september (Maternus) & 8 & 9 (Trier) & 11 (bisdom Limburg, Duitsland: samen met Valerius & Maternus) december.

Volgens de overlevering was Eucharius de eerste bisschop van Trier.

Een middeleeuwse legende weet te vertellen dat hij nog van de apostel Petrus zelf de opdracht kreeg om tezamen met Valerius en Maternus het evangelie te gaan verkondigen aan de Germanen in de Rijnstreek.

Het komt bij middeleeuwse vertellers van geloofsverhalen vaak voor dat de paus niet aangeduid wordt met de woorden 'opvolger van Petrus', maar kortweg 'Petrus'. Daarmee werd bereikt dat de heilige veel dichter bij de bron van het geloof kwam te staan. In ieder geval horen we eraan dat de geloofsverkondiging van de heilige in de oren van de toehoorders direct uit de bron van het evangelie leek te komen.

Legende
Het was Petrus, de prins der apostelen zelf, die Maternus met twee gezellen, Eucharius en Valerius geheten, vanuit Rome naar de Germanen langs de Rijn zond om hun het evangelie te gaan verkondigen. Na een tocht vol ontberingen en ongemak, kwamen ze tenslotte aan in het gebied dat tegenwoordig de Elzas heet; in de buurt van het plaatsje Ell. Door alle mislukkingen en vergeefse inspanningen was Maternus volkomen uitgeput geraakt. Hij werd ziek, moest het bed houden en stierf. Zijn beide gezellen gingen wanhopig terug naar Rome om aan Petrus te gaan vertellen over de mislukking van hun onderneming. De vorst der apostelen schrok hevig. Hij wierp zich op zijn knieën neer en begon God te bidden om hulp en uitkomst. Zijn gebed werd verhoord in één van zijn dromen.

Daarop overhandigde hij aan Valerius en Eucharius zijn bisschopsstaf en beval hun naar het graf van hun gestorven vriend terug te gaan en hem te doen opstaan: "Zeg hem maar dat de tijd voor de eeuwige rust voor hem nog niet gekomen is." Vol vertrouwen brachten ze ten uitvoer wat Petrus hun had opgedragen: met de staf raakten ze Maternus aan, die er nog geheel gaaf en als een slapende bijlag. De afgestorvene opende zijn ogen en stond op. Bij het zien van dit wonder kwamen de mensen in drommen naar hen toe om zich te laten dopen. Zo zou de grondslag zijn gelegd voor de kerken van Straatsburg, Trier, Keulen en Luik.
[109p:587-588; 147p:9-17]

Wellicht op grond van deze legende leefde de overtuiging bij de middeleeuwse gelovigen, dat Maternus dezelfde was als de jongeling van Naïm, die destijds door Jezus zelf nog uit de doden was opgewekt (Lukas 07,12). Vervolgens zou hij behoord hebben tot de zeventig die Jezus voor zich uit had gezonden om zijn komst voor te bereiden (Lukas 10,01), maar op de voor het merendeel legendarische naamlijsten die sinds de eerste eeuwen zijn opgesteld van de zeventig, komt zijn naam nergens voor.

Sint Eucharius werd de eerste bisschop van Trier. Drieëntwintig jaar lang oefende hij het ambt van bisschop uit. Hij stierf op een 8e december.

Hij werd opgevolgd door Valerius. Deze was vijftien jaar bisschop en stierf op een 29e januari.

Maternus werd de eerste bisschop van de stad Keulen. Dat is een historisch feit. Zo werd Maternus ook de grondlegger van de bisschopszetels van Tongeren, Maastricht en Luik. Immers halverwege de vierde eeuw zou de bisschopszetel van Tongeren door Servatius naar Maastricht worden verplaatst; Lambertus bracht haar tegen het eind van de 7e eeuw op zijn beurt over naar Luik.

De moderne geschiedwetenschap plaatst Maternus niet in de eerste, maar aan het begin van de vierde eeuw. Zijn naam valt in verband met twistgesprekken met de Donatisten.

Maternus was aanwezig op een Romeinse synode in 313 en op het concilie van Arles in 314. Hij zou gestorven zijn rond 325. Hoe dan ook, volgens de overlevering stond hij ongeveer veertig jaar aan het hoofd van de Keulse kerk. Hij stierf op een 14e september.

Verering & Cultuur
De drie geloofsverkondigers werden begraven buiten de muren van Trier in de kerk, die aan Sint Eucharius werd toegewijd. Toen in 1127 het hoofdaltaar van deze kerk werd afgebroken, vond men hier de relieken van Sint Matthias. Die waren daar rond het jaar 330 door keizerin-moeder Helena vanuit Palestina naartoe gebracht. Na deze vondst werd de kerk aan Matthias toegewijd.

Patronaten (Eucharius)
Eucharius wordt vereerd als een van de patroons van Trier.
Daarnaast wordt hij aangeroepen tegen de pest.

Afgebeeld (Eucharius)
Hij wordt afgebeeld als bisschop (tabberd, mijter, staf) met pallium; met draak, hond, duivel of Venus; met model van de dom van Trier.
In de crypte van datzelfde Matthiasklooster bevinden zich ook relieken van Valerius; ook Lissabon heeft een aantal partikels. We vinden Valerius' afbeelding op het eerste stadszegel van Trier uit de 13de eeuw.

Afgebeeld (Maternus)
Sint Maternus wordt afgebeeld met een kerk met drie torens, met twee mijters naast de zijne of met een kelk met drie hosties erboven; zij verwijzen naar de drie belangrijkste bisschopszetels van de begintijd van het christendom in deze streken: Keulen, Trier en Utrecht.

Patronaten (Maternus)
Hij is patroon van Tongeren en Trier. Zijn voorspraak wordt ingeroepen tegen koorts en besmettelijke ziekten. Daarnaast wordt aangeroepen voor een goede wijnoogst.

Tot in de 19e eeuw trokken jaarlijks talrijke pelgrims naar de verrijzenisbasiliek van Ell, waar men met grote godsvrucht een bezoek bracht aan het lege graf, waar Sint Maternus veertig dagen lang had ingelegen, alvorens hij met behulp van Petrus' herdersstaf tot leven was gewekt. Die staf wordt nog altijd bewaard in de schatkamer van de kerk van Trier.

Toen aan paus Innocentius III († 1216) eens werd gevraagd, waarom de bisschoppen van Rome geen herdersstaf dragen, heeft hij geantwoord: "De bisschop van Rome draagt geen herdersstaf, omdat de heilige apostel Petrus de zijne geschonken heeft aan Eucharius, de eerste bisschop van Trier, welke hij tegelijk met Valerius en Maternus uitzond om het evangelie aan het Duitse volk te verkondigen." De enige keer dat men een paus een staf ziet voeren, is wanneer hij te Trier voorgaat in de vieringen. Zo bijvoorbeeld paus Eugenius III († 1153).


Bronnen
[Eucharius:000»Gangulf-Trier:bk:49; 000»jrb; 102; 111»12.09; 122; 132; 147/1p:58; 147/2p:4; 180p:72»12.09; 225p:133.5; 390/11p:111; 500; Maternus: 000»jrb101a; 102; 122; 132; 147; 180p:118; 306p:4; 390/11p:111; 500; Valerius:  000»jrb; 102; 193p:232; 200/1»01.29; 390/11p:111; 500; Dries van den Akker s.j./2010.03.03]

© A. van den Akker s.j. / A.W. Gerritsen

VoorwoordHoe wordt men heilig?
© AuteursrechtWoordenboek
LeeswijzerGastenboek
Bronnen