× 
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

           
welkom menu contact zoeken
HeiligenkalenderHeiligen op naamPatroonheiligenHedendaagse namenMeer...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022
† 1595  Filippus Neri

Info afb.

Filippus Neri or, Rome, Italië; priester & stichter; † 1595.

Feest 26 mei.

Hij werd in 1515 geboren als zoon van een Florentijnse advocaat en kreeg zijn eerste opleiding in de stad bij de dominicanen van het San-Marcoklooster.  Zijn vader had bedacht dat er voor zijn zoon een goede toekomst weggelegd lag in de handel en stuurde hem naar zijn broer die in de buurt van de Monte Cassino woonde om het vak te leren. Oom is bijzonder gecharmeerd van de jongeman en vat het plan op om hem tot zijn algeheel erfgenaam te maken.

Maar Filippus zelf heeft heel andere plannen. Hij trekt in 1533 naar Rome, neemt er de vorming op zich van een twee Florentijnse rijkeluiszoontjes en studeert tegelijkertijd filosofie, theologie en rechten. Hij wordt geboeid door geestelijke zaken en legt zich toe op gebed en grote eenvoud van leven. Dat roept in sommigen van zijn medestudenten (en medestudentes!) juist het verlangen op hem uit te dagen en tot heel andere dingen te verleiden. De levensbeschrijvingen van Filippus leggen er de nadruk op dat hij zijn zuiverheid met grote zorg heeft bewaakt en bewaard. Gemakkelijk was dat altijd niet. Soms hadden die medestudenten er plezier in om meisjes van lichte zeden op zijn kamer te verbergen. Die zou hij dan bij thuiskomst aantreffen... Hij trapt er nooit in. Eén keer heeft zo’n meisje blijkbaar een weddenschap aangegaan dat ze hem wel bij zich in bed zou krijgen. Ze doet net of ze ziek is en vraagt of hij haar komt bezoeken voor een geestelijk gesprek. Als ze tot actie overgaat, en Filippus daar niet van gediend is, gooit ze woedend een voetenbankje naar zijn hoofd.

Het bevestigt hem eens te meer in zijn levenskeuze. Op zijn negenentwintigste ondergaat hij een extatisch visioen dat zijn leven lang blijft nagloeien in zijn hart. Toen men na zijn dood autopsie deed, constateerden de artsen een aanzienlijke hartverwijding; zij voerden die terug op zijn extase van vijftig jaar tevoren!

In 1551 - hij is dan zesendertig - wordt hij priester gewijd en is zulk een toegewijd zielenherder dat hij al spoedig de bijnaam krijgt van ‘Apostel van Rome’. Andere benamingen waarmee men hem aanduidt, luiden 'Pippo buono' (= Goede Flip) of  ‘de Heilige Nar’. Hij is charmant, heeft gevoel voor humor, houdt van katten, en kinderen zijn dol op hem. Hij kan goed luisteren, en is een uitstekend begeleider van mensen in hun gebeds- en geloofsleven. Als biechtvader is het hem niet voldoende eenvoudig de absolutie te geven en een penitentie op te leggen. Hij nodigt zijn biechtelingen uit om na te denken over de wortel van het kwaad dat zij in zich aantreffen en daar door middel van geestelijke oefeningen de strijd mee aan te binden.

Omdat met name het gebedsleven van priesters hem zeer ter harte gaat, richt hij in 1552 – tezamen met veertien andere priesters - een priestercongregatie op: de Oratorianen. Al vanaf 1548 – dus nog vóór zijn priesterwijding - had hij priesters regelmatig bij zich thuis uitgenodigd om samen te bidden en te spreken over geestelijk leven en pastoraat. Dat leidde ertoe dat meerdere priesters links en rechts toetraden tot religieuze ordes en gemeenschappen. Maar hijzelf was daar tot dan toe nooit toe overgegaan. Ignatius van Loyola bijvoorbeeld heeft herhaaldelijk geprobeerd hem in ‘zijn’ jezuïetenorde op te nemen. Maar Filippus liet hem weten dat zijn roeping niet lag in het religieuze leven. Hij wilde eenvoudig priester blijven. Sindsdien drong Ignatius niet meer aan, maar vergeleek hem met een kerkklok die wel mensen naar de kerk riep, maar zelf daar nooit binnenging, doch hoog in zijn toren bleef hangen en roepen.

Het doel van de door hem gestichte priestercongregatie komt duidelijk door in de benaming ervan: Oratorianen (= ‘bidders’). Het Oratorium wordt al spoedig een centrum van toegewijd godsdienstig leven in Rome. Ze zou van diepgaande invloed blijken, en tot voorbeeld dienen voor grote heiligen als Ignatius van Loyola († 1556; feest 31 juli), Carolus Borromaeus († 1584; feest 4 november), Camillus de Lellis († 1614; feest 14 juli) en Franciscus van Sales († 1622; feest 24 januari).

Het is niet alleen een succesverhaal. Er zijn ook kerkelijke prelaten die jaloers zijn. Op zeker moment schijnt men hem bij zijn bisschop verdacht gemaakt te hebben. Deze verbiedt hem biecht te horen, te preken of zelfs in het openbaar de Mis op te dragen. Pijnlijk. Maar volgens ooggetuigen accepteerde hij de maatregelen met de opmerking dat dit alles hem nederiger en bescheidener zou maken. Maar de storm waait voorbij, hij wordt in ere hersteld en zet zijn werk onvermoeibaar voort.

In 1575 geeft paus Gregorius XIII († 1585) officieel zijn goedkeuring aan de nieuwe stichting, nog eens bekrachtigd in 1583. Philippus zelf wordt de eerste algemeen overste. De Oratorianen krijgen de beschikking over de bouwvallig geworden kerk van Santa Maria in Vallicella, ook Chiesa Nuova genaamd. Een rijk familielid uit Florence die tevens architect is, neemt de restauratie voor zijn rekening. De beroemde componist Giovanni Pierluigi da Palestrina biedt aan motetten te componeren die in de kerk kunnen worden uitgevoerd. Filippus wordt zijn vertrouwenspersoon. Als Palestrina in 1594 sterft, staat Filippus hem bij in zijn laatste momenten. In het voorjaar van 1595 voelt Filippus zelf hoe zijn krachten afnemen. Hij legt zijn functie van overste neer. Kort daarna sterft hij.

Hij ligt begraven in ‘zijn’ kerk van Santa Maria in Vallicella.

Hij wordt in 1622 heilig verklaard, tegelijk met vier Spanjaarden: Ignatius van Loyola, Franciscus Xaverius († 1552; feest 3 december), Teresa van Avila († 1582; feest 15 oktober) en Isidorus van Madrid † 1130; feest 15 mei).

Patronaten
Hij is patroon van Rome, Napels en Mantua; van verenigingen voor kinder- en in het bijzonder meisjesbescherming; ook van humoristen. Zijn voorspraak wordt ingeroepen tegen jicht en kwalen aan de ledematen, voor onvruchtbare vrouwen, en tegen aardbevingen.

Afgebeeld
Het portret dat Guido Reni († 1642) van hem vervaardigde staat model voor alle afbeeldingen die sindsdien van hem zijn gemaakt.


Bronnen
[000; 000»sys; 014; 101/101a»Philip;1 02»Philippe-Néri; 103»Philipp; 104»Philippe-Néri; 105»Philip; 106»Philippus-Nerius; 107»Ph-; 111p:273-275; 122;149/2p:335.336; 200; 293p:100; 407;500; Dries van den Akker s.j./2016.05.14]

© A. van den Akker s.j.

VoorwoordHoe wordt men heilige?
© AuteursrechtWoordenboek
LeeswijzerGastenboek
Bronnen