Info afb.

Benoîte (ook Benedicta) van Origny-sur-Oise (ook van Laon, van St-Quentin of van Soissons), Frankrijk; abdis, geloofsverkondigster & martelares met Liberia (ook Leoberia of Limberia) & Yolaine van Pleine-Selve (17 januari); † 362.

Feest 8 oktober.

Haar levensbericht is waarschijnlijk opgeschreven in de 9e of 10e eeuw. We zullen er dus geen historisch betrouwbare gegeven in aantreffen, wel een spiegel van de toenmalige devotie en vroomheid.

Volgens dit levensbericht was Benoîte een dochter van een Romeinse senator die zich tot Christus bekeerde en twaalf andere jonge vrouwen wist te winnen voor haar ideaal om in haar eigen woning een religieuze leefgemeenschap te vormen. Van reizigers hoorden de vrouwen over de prediking en de marteldood van Sint Lucianus († ca 290; feest 8 januari) en Sint Quentin († ca 290; feest 31 oktober) in Gallië. Met haar huisgenoten besloot zij hun voorbeeld na te volgen. Ze verlieten dus de stad Rome en trokken met zijn twaalven de Alpen over. Onderweg bezochten zij het graf van de martelaren te Lyon († 177; feest 2 juni).

Daar gingen zij uiteen om overal verspreid het evangelie te brengen. Benoîte was vergezeld van Liberia (ook Leoberia of Limberia genoemd). Al maakt haar levensbericht er geen melding van, ook Yolaine († 362; feest 17 januari) die even verderop in Pleine Selve vereerd wordt, moet daarbij gehoord hebben. Aangekomen in Origny, tegenwoordig gelegen in het bisdom Soissons, vestigden de vrouwen zich in een klein hutje op een heuvel aan de rivier even buiten het dorp. Zij verkondigden het evangelie en zetten hun woorden kracht bij met daden van naastenliefde en versterving. Geen wonder dat zij velen voor Christus wisten te winnen.

Dit kon niet verborgen blijven voor de plaatselijke stadhouder, Matroclus. Hij had van de toenmalige keizer, Julianus de Afvallige (361-363), het uitdrukkelijke bevel gekregen alle christenen tot andere gedachten te brengen. Waren zij niet bereid te offeren aan de aloude Romeinse goden, dan moesten zij desnoods ter dood gebracht worden. Daar kwam nog bij dat deze Matroclus jood was, en dus, zoals in die tijd meestal het geval was, zeer gebeten op de christenen. Hij liet Benoîte dan ook arresteren en voor zich verschijnen. Aanvankelijk probeerde hij haar met zoete broodjes tot andere gedachten te bewegen. Toen dat niet lukte ging hij over tot allerhande folteringen. Hij liet haar tot bloedens toe geselen en vervolgens in de gevangenis zetten. Een engel kwam haar vanuit de hemel verzorgen. Er zijn vijfenvijftig getuigen die beweren gezien te hebben hoe toegetakeld zij was toen zij in de gevangenis werd gegooid en hoe zij ongeschonden en stralend als nooit tevoren er weer uit te voorschijn kwam.

Hier wordt waarschijnlijk veel meer iets gezegd over haar innerlijk dan over haar uiterlijk. Ondanks de foltering en de bedreigingen was haar innerlijke overtuiging, haar geloof in Christus, ongebroken.

De stadhouder was woedend. Hij vond almaar nieuwe martelingen uit om haar te breken, en liet ze voor iedereen goed zichtbaar uitvoeren op een schavot, maar zij bleef onverschrokken overeind. Tenslotte gaf hij de beul opdracht haar het hoofd af te hakken.

Over haar gezellin Liberia wordt verder niet meer gerept. Stierf zij ook de marteldood?

Wel is er sprake van een heilige Libaria († 362; feest 8 oktober!) die volgens de overlevering tezamen met Elifius (feest 16 oktober) de marteldood stierf in de Franse stad Toul.

Volgens sommigen was Elifius van Ierse of Schotse afkomst, die had besloten in de stad Toul Christus in armoede te dienen. Ten tijde van de christenvervolgingen onder Julianus de Afvallige wed hij gearresteerd en gevangen gezet. Maar op wonderbare wijze kwam hij weer vrij. Door zijn vrijmoedige prediking wist hij minstens vierhonderd mensen tot Christus te brengen, voordat de Romeinse overheid hem weer te pakken kreeg. Nu werd hem met een zwaard de bovenkant van zijn schedel afgeslagen. Vandaar dat hij op afbeeldingen vaak zijn hersenpan in zijn handen draagt... Met hem stierven zijn broer Eucharius, beter bekend als Eucharius van Liverdun (feest 24 oktober) en zijn zussen Libaria (ook op 10 juli & 8 oktober) en Susanna. Zij liggen begraven te Grand in Bassigny. Ook Menna zou een zus van hem geweest zijn. Zij stierf een natuurlijke dood en werd begraven te Port-Sas (zie aldaar).
Elifius zelf werd op een berg begraven die dan ook sindsdien zijn naam droeg. Op zijn graf geschiedden vele wonderen. Sinds het jaar 960 rusten Elifius' relieken in de St-Martinuskerk te Keulen.

Verering & Cultuur
Benoîte werd begraven op de heuvel vlak bij de plaats waar zij was terechtgesteld. Aanvankelijk raakte zij in vergetelheid. Maar driehonderd jaar later werd haar lichaam op wonderbaarlijke wijze herontdekt. Dat ging aldus.

In Parijs woonde toentertijd een blinde die de openbaring had gekregen dat hij zou genezen op het graf van Sint Benoîte te Origny. In gezelschap van minstens achttien bisschoppen liet hij zich erheen brengen en het toeval wilde dat hij even uitrustte op de plek waar zij begraven lag. Dat werd bevestigd door en duif die daar bleef rondfladderen en zich uiteindelijk neerzette op een ongewone plek. Daar begon men te graven en inderdaad stootte men op het lijk van de martelares. De blinde genas en men bracht de relieken naar de plaatselijke collegiale Sint-Petruskerk. Deze werd omgevormd tot een benedictinessenabdij. Vanaf dat moment stond de plaats bekend als Origny-Ste-Benoîte.
Al spoedig was er sprake van allerhande genezingen en gebedsverhoringen. Daarvan getuigt nog het oude mirakelboek 'De Spiegel van Origny'. Op 26 mei 1246 werden haar relieken in een nieuwe schrijn geplaatst. Dit alles werd volledig verwoest tijdens de plunderingen onder de Franse Revolutie, 1793.