×
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.
Sluit het venster om te blijven.
Info afb. |
Longinus (ook Longin of Longis) van Cesarea (ook de Honderdman), Cappadocië; honderdman & martelaar; † 1e eeuw.
Feest 15 maart & 16 oktober (oosterse kerk).
Volgens de overlevering was hij de honderdman die het toezicht had bij Jezus' kruisiging (Matteus 27,54) en die de zijde van Jezus aan het kruis met een lans doorstak (Johannes 19,34).
Het vervolg van zijn verhaal berust al evenzeer op legende.
Enige tijd later zouden de joodse overheden eerst geprobeerd hebben hem om te kopen: zijn soldaten moesten het verhaal verspreiden dat Christus niet uit de doden was opgestaan, maar door zijn leerlingen gestolen. Dit sluit aan bij wat de Matteus schrijft tegen het einde van zijn evangelie (Matteus 28,11-15). Maar Longinus liet zich niet omkopen. Toen belegden zij een samenzwering om de honderdman uit de weg te ruimen. Zodra hem dat ter ore kwam, nam hij ontslag uit het leger, sloot zich bij Jezus' leerlingen aan, liet zich dopen en vertrok met twee van zijn beste vrienden terug naar zijn geboortegrond in Cappadocië: Sandrales geheten (ook Ardales of Sandiale). Daar leidde hij een leven van vasten en gebed en getuigde van Jezus' opstanding uit de doden. Zo bracht hij er vele mensen tot Christus.
Maar zelfs in deze afgelegen streek wisten de joden hem nog te vinden. Op hun aanstoken zond Pontius Pilatus er een legertje soldaten naartoe om Longinus te onthoofden. In de geest zag Longinus de soldaten naderen en besefte wat zij van plan waren. Zonder dat hij zich bekend maakte, ging hij hen tegemoet en bracht ze onder in zijn huis. Terwijl zij sliepen bereidde hij zich voor op zijn naderende dood. Bij het aanbreken van de ochtend kleedde hij zich in een doodshemd, haalde zijn beide vrienden erbij, vertelde zijn familie en personeel wat er ging gebeuren, wees hun de plaats aan waar hij begraven wilde worden, ging de soldaten wekken en maakte zich aan hen bekend: hij was de Longinus naar wie zij op zoek waren. Zij weigerden hun opdracht uit te voeren. Maar dat praatte hij hun uit het hoofd door hen in herinnering te brengen dat een Romeins soldaat elke order van hogerhand stipt ten uitvoer diende te brengen. Daarop werd hij met zijn beide vrienden onthoofd.
Verering & Cultuur
In westerse verhalen uit de late middeleeuwen wordt verteld dat Longinus onder het kruis door Jezus' bloed van een oogziekte zou zijn genezen. Op laatmiddeleeuwse afbeeldingen is hij dan ook als Romeins veldheer onder het kruis te zien, die op zijn oog wijst: hij kan zien... Hij heeft oog voor wat hier eigenlijk gebeurt. Van hem wordt vervolgens verteld dat hij Jezus' bloed in een kelk zou hebben opgevangen en naar de Italiaanse stad Mantua overgebracht. (Wat overigens ook wordt verteld over Jozef van Arimatea). De verering van het Heilig Bloed heeft veel bijgedragen aan de populariteit van Longinus. Zijn lans werd bewaard in Constantinopel. De kelk - ook bekend van de sagen over de heilige graal - zou in de 11e eeuw naar Mantua zijn gekomen.
Patronaten
Hij wordt vaak aangeroepen bij oogkwalen.
Longinus en zijn wonderbaarlijke genezingen
[Anneke van der Werff]
In Matteus 27,54 lezen wij dat de centurio die de wacht hield bij Jezus, bang werd en zei: "Werkelijk Hij was de zoon van God".
Rond deze centurio ontstonden vele legendes. Hij kreeg een naam, Longinus. Hij werd degene die met zijn lans Jezus' zijde doorstak, waarna er bloed en water uitvloeide (Johannes 19,34). Volgens de legende druppelde het bloed van Jezus langs de lans naar beneden in zijn oog. Daarop genas hij van zijn oogkwaal. Waarmee de verteller ongetwijfeld duidelijk wil maken dat hem 'de ogen opengingen', en hij zag wie Jezus werkelijk was. Het herinnert ons aan de keren dat Jezus blinden genas door hun ogen aan te raken( Matteus 09,27-31; Markus 08,22-26; Johannes 09,01-07). Op middeleeuwse afbeeldingen zien we Longinus als Romeins veldheer onder het kruis staan, waarbij hij naar zijn oog wijst. Hij heeft oog voor wat hier werkelijk gebeurt.
De legende vertelt verder dat hij het bloed van Jezus heeft opgevangen in een kelk, en deze naar de stad Mantua heeft overgebracht. Hij zou vele slechtzienden hebben genezen door een druppel van Jezus'bloed op hun ogen te smeren. Het lijkt alsof Jezus zelf aan het werk is. Door Jezus' leer te verkondigen gingen ook bij vele anderen 'de ogen open'. Een beeld van hoe het Christendom zich uitbreidde over de wereld.
Tenslotte werd hij veroordeeld omdat hij niet aan de Romeinse afgodsbeelden wilde offeren. Zijn tanden werden uit zijn mond geslagen, en zijn tong werd afgesneden, maar toch, aldus de legende, verloor hij zijn spraak niet. Hoeveel tegenslag hij ook had, hoe hij ook werd toegetakeld, in zijn manier van doen bleef hij op Jezus lijken. Hij bleef standvastig in het geloof. De rechter die hem veroordeelde, had, aldus de legende, ' het licht in de ogen verloren' ( hij was niet gevoelig voor het woord van God), en Longinus zei hem dat hij slechts kon genezen door zijn dood. Vervolgens liet de rechter hem onthoofden, waarna hij zag! Net als Jezus verlost Longinus de rechter van zijn zonden door zijn dood. Als een echte heilige lijkt hij, in zijn leven en zijn dood op Jezus.
Het is er de legendeverteller niet zozeer om te doen objectieve feiten weer te geven, maar diepere motieven duidelijk te maken. In dit geval wil hij laten zien hoezeer deze heilige op Jezus lijkt, en wat daarvan de consequenties zijn voor de mensen in zijn omgeving.
© A. van den Akker s.j. / A.W. Gerritsen