× 
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

           
welkom menu contact zoeken
HeiligenkalenderHeiligen op naamPatroonheiligenHedendaagse namenMeer...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022
† 1303  Ivo Hélory

Info afb.

Ivo (ook Boun, Bounik, Cheun, Cheunic, Eon, Eozen, Erwan, Erwän, Erwann, Erwin, Euzen, Ewen, Iffik, Ifig, Ives, Ivon, Noum, Urvoan, Von, Vonig, Vonik, Yeun, Youenn, Youn, Younik, Yun, Yuon, Yves, Yvo, Yvon of Yvonik) Hélory (ook van Tréguier), Tréguier, Frankrijk; priester & jurist; † 1303.

Feest 19 maart & 19 mei & 17 & 27 oktober.

Hij werd op 17 oktober 1253 geboren op het landgoed Kermartin in het plaatsje Minihy dichtbij Tréguier in Bretagne. Hij was van gegoede afkomst. Vanaf 1267 studeerde hij gedurende tien jaren te Parijs rechten, filosofie en theologie. Daarna specialiseerde hij zich verder in de Rechten te Orléans. Van 1280 tot 1284 was hij kerkelijk rechter te Rennes. Hij leidde een gestreng leven: een collega zag toevallig waar hij sliep: er lagen schots en scheef wat blokken hout op de grond, hier en daar wat opgevuld met stro; één of andere goedkope lap deed dienst als deken. Intussen probeerde Ivo zijn kennis en kunde vooral ten goede te laten komen aan de armen en ongeletterden.

Hij ontving in Rennes ook de priesterwijding. Toen de bisschop uit zijn geboortestad Tréguier een beroep op hem deed, kwam hij met de kerkelijke overheden van Rennes tot de slotsom dat hij daaraan gehoor moest geven. Uit erkentelijkheid voor al zijn verdiensten kreeg hij van zijn kerkelijke werkgever te Rennes een paard cadeau; daarmee zou de reis naar huis een stuk sneller en gemakkelijker gaan. Maar voor hij vertrok had hij het alweer verkocht en de opbrengst onder de armen verdeeld.

Van 1292 tot 1298 was hij plattelandspastoor te Louannec. Hij preekte eenvoudig en recht tot het hart van de mensen; bovendien sprak hij gewoon Bretons, de taal van de streek. Intussen bleef hij zijn ambt van advocaat uitoefenen. Men noemde hem al gauw 'de advocaat van de armen'. Hij was bijzonder scherpzinnig, wanneer hij het onrecht van rijken jegens armen moest ontmaskeren.

Vertelling

Zo wordt er verteld over een waardin te Tours die in grote moeilijkheden was geraakt. Op een dag waren er twee schavuiten bij haar binnengekomen en hadden net gedaan alsof ze kooplui waren. Ze hadden haar een koffer in bewaring gegeven, waarin zich naar hun zeggen een som geld bevond van twaalfhonderd goudstukken plus nog een flink aantal waardepapieren. Zij kwamen met haar overeen dat zij het ding niet aan de één in handen zou geven zonder dat de ander erbij was. Toen beging de waardin een vergissing: ze tekende een akkoordverklaring, maar controleerde niet de inhoud van de koffer.

Na een kleine week kwam een van die twee schurken in grote haast bij haar de koffer opvragen, want hij moest een paar aanbetalingen doen. De waardin dacht zo gauw niet aan de afspraak dat ze de koffer alleen maar mocht afstaan, als de ander erbij was. Trouwens, wat gaf het? De verstandhouding tussen de beide heren was vorige week immers uitstekend geweest. De man had de koffer nog niet in ontvangst genomen, of hij verdween onmiddellijk.

Kort daarna kwam die andere kerel om de koffer vragen. In goed vertrouwen maakte de waardin hem duidelijk dat ze die juist had meegegeven aan zijn collega. "Hoe kon je dat nou doen? We hadden toch afgesproken", schreeuwde hij, en hij haalde het contract tevoorschijn waarin dat zwart op wit was vastgelegd, " dat je die alleen maar mocht meegeven als we er allebei bij waren?" Razend en tierend vervolgde hij: als ze eens wist, hoeveel schade hij nu leed. Hier was duidelijk sprake van contractbreuk. Hij zou er werk van maken. Inderdaad liet hij haar arresteren en gevangen zetten.

Als Ivo op reis was, ging hij altijd bij haar langs om er te overnachten. Maar deze keer was ze er niet. Toen hij hoorde wat er gebeurd was, ging hij haar onmiddellijk opzoeken in de gevangenis. Het was juist de dag vóór de definitieve rechtszitting. Hij zei haar, dat ze vertrouwen moest hebben in de goede afloop. Maar zij zag de zaak bijzonder wanhopig in. Toen bood Ivo aan haar zaak van haar advocaat over te nemen. Daar was haar advocaat dan ook maar wat blij mee. Want om eerlijk te zijn: hij zag er helemaal geen gat in. In zijn ogen had de waardin het pleidooi al verloren. Op het vastgestelde tijdstip was het dus Ivo die zich met zijn cliënte naar de rechtszaal begaf.

Om te beginnen stelde hij vast dat de tegenpartij inderdaad aanwezig was. Dat hoort zo bij rechtszittingen. Toen brak het moment aan, dat de rechter zich terugtrok om het vonnis te bepalen. Voor alle aanwezigen was de zaak zo klaar als een klontje: de vrouw had contractbreuk gepleegd en moest alle schade vergoeden: alles wat er volgens die gedupeerde man in zijn kostbare koffer had gezeten.

Maar juist toen de rechter het vonnis ging uitspreken, stond Ivo op met de mededeling: "Edelachtbare, er heeft zich een nieuw feit voorgedaan, waardoor de zaak kan worden opgelost. Mijn cliënte heeft namelijk gelukkig de koffer teruggevonden, die door mijnheer hier wordt opgeëist. Zij is bereid hem af te staan, als u daartoe opdracht geeft." De advocaat van de tegenpartij eiste dat ze de koffer dan maar moest overhandigen en wel op staande voet, op straffe van een strenge veroordeling. Ivo antwoordde: "De moeilijkheid is hier dat de eiser en zijn collega destijds hebben bepaald, dat deze vrouw de koffer niet aan de één mocht geven als de ander er niet bij was. Zolang die collega er dus nog niet is, hebben wij niet het recht om die koffer aan meneer hier af te staan. Vandaar dat we zouden willen vragen die collega op te roepen. Dan pas is mijn cliënte in staat de koffer naar behoren te overhandigen." De rechter verordonneerde dus dat de eiser zijn collega moest laten oproepen, zoniet "dan zullen wij overgaan tot vrijspraak van de verdachte." Daarop begon die schavuit over zijn hele lijf te trillen en te beven. Voor iedereen was het duidelijk dat hij in grote verlegenheid was gebracht.

Hangende een nader onderzoek, werd hij voorlopig in verzekerde bewaring gesteld. Toen de koffer bij zijn collega werd aangetroffen, bleek dat er helemaal geen zilver en goud en waardepapieren inzaten, alleen maar kopspijkers en ijzerafval. Het was een waardeloze koffer, waarmee ze de waardin hadden proberen te belazeren. De zaak was duidelijk. De man die de vrouw voor de rechter had gedaagd, had gewoon met zijn collega een slim zwendeltje op willen zetten. Ze hadden gedacht op een gemakkelijke manier rijk te worden ten koste van die arme vrouw.

Ze werden ter dood veroordeeld en opgehangen.

Vanaf 1298 trok hij zich terug op het ouderlijk landgoed dat hij had geërfd. Hij richtte er gasthuizen in voor zieken, bejaarden, wezen en zwerfkinderen. Hij sliep zelf op een houten brits met een stromatras. De bijbel diende hem als hoofdkussen. Daarnaast had hij er een kapel en een spreekkamer. Daar aanhoorde hij alle klachten over het onrecht dat de rijken de armen aandeden.

Van overal kwamen armen, analfabeten en rechtelozen zijn hulp inroepen. Vaak ging hij zelf naar het kasteel van een rijke heer om een koe of schaap terug te vorderen, dat door de heer in beslag genomen was, zogenaamd omdat een boer zijn belasting niet had betaald.

Thuis deelde hij elke avond zijn tafel met een hele drom zwervers en bedelaars. Hij was degene die hen bediende en verzorgde. Er wordt verhaald dat op een avond een bijzonder onappetijtelijke verschijning aan zijn poort kwam aankloppen. De man zat onder de zweren en hij stonk afschuwelijk. Ivo liet hem aan zijn rechterhand plaatsnemen. Hij at met hem samen uit dezelfde schotel. De anderen waren nog lang niet uitgegeten, toen de vreemde zwerver alweer opstond om te vertrekken. Bij de deur stak hij zijn hand op en groette allen: "De Heer zij met u." Onmiddellijk nadat hij door de deur was verdwenen, keerde hij terug, maar nu zo stralend en schitterend en zo'n weldadige geur verspreidend, dat het voor ieder duidelijk was: dit is de Heer zelf. Nog lang daarna hoorde men Ivo verzuchten: "Ik kan het maar nauwelijks geloven dat de Heer aan ons een bezoek heeft gebracht. Ik had Hem ook bijna niet herkend."

Verering & Cultuur
Bij zijn leven al werd hij beschouwd als een groot heilige. Er was geen advocaat die in hoger aanzien stond dan hij. Geen wonder, want als we de straatliedjes uit die dagen mogen geloven, was er haast geen eerlijke advocaat te vinden:

Sanctus Yvo erat Brito
Advocatus et non latro
Res miranda populo
[Sint Yvo was een Bretonner
  Advocaat van arme donders
  Dus geen dief! Nou, da's een wonder]

Hij werd heilig verklaard in 1347.

Patronaten
Hij is patroon van Bretagne; van de steden Rennes en Tréguier alsmede van de universiteit van Nantes. Daarnaast is hij beschermheilige van de rechtspraak. Zijn voorspraak wordt ingeroepen voor een goed en eerlijk verloop van een proces. Daarnaast is hij beschermheilige van de juristen (rechtsgeleerden), procureurs, rechters, vrederechters en gerechtsdienaren, advocaten, notarissen en deurwaarders en van alle ministeriële ambten; van pastoors en priesters; van de armen en wezen; bovendien van draaiers en houtbewerkers. De kerk te Tréguier waar hij begraven ligt, is nog altijd een drukbezocht bedevaartsoord.

Afgebeeld
Hij wordt afgebeeld als advocaat (toga en baret), met een boek bij zich en een schrijfveer. Vooral in Bretagne ziet men hem vaak tussen een arme en een rijke, waarbij hij zich meestal uitdrukkelijk tot de arme wendt.


Bronnen
[000»Ivo:bk:Dieu-Amour:38; 000»kaartspel(Í3); 101; 101a; 102; ; 103; 104; 105; 106; 107; 108; 109; ; 111; 117»Erwan; 122; 126; 127»Yves; 132; 134; 135/3p:1; 143; 149/2p:304.305; 200/1; 279p:12; 280p:115.456»Yves-Kermartin; 284p:128.2.140.374.376.377(onder graf bid)»Yves; 300p:391; 500; Dries van den Akker s.j./2010.05.21]

© A. van den Akker s.j.

VoorwoordHoe wordt men heilige?
© AuteursrechtWoordenboek
LeeswijzerGastenboek
Bronnen