Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022

Turninus van Luik, België; geloofsverkondiger; † 7e eeuw.

Feest 17 juli.

Hij was een Ierse monnik die deel uitmaakte van het gezelschap rond Foilan († 665; feest 30 oktober). Hij schijnt vooral rond Antwerpen het evangelie gebracht te hebben. Na zijn dood tegen het einde van de zevende eeuw werden zijn relieken overgebracht naar een niet nader genoemd klooster aan de Sambre in het bisdom Luik.

Of gaat het hier 'gewoon' over Fredegandus, bijgenaamd 'van Deurne', in het Latijn 'Turninus'? De gegevens van beide heiligen komen voldoende overeen voor deze veronderstelling: 1. Er is maar één bron die deze 'Turninus' vermeldt, is Mary Ryan D'Arcy. Zij verwijst op haar beurt naar twee bronnen: Butler en 'Benedictine Monks', maar bv. het monumentale werk van de Acta Sanctorum noemt hem in het geheel niet. 2. De periode waarin beiden leven komt nagenoeg overeen, alsmede 3. hun sterfdatum. Van beiden wordt 4. verteld dat ze in de buurt van Antwerpen hebben gewerkt, dat ze 5. (waarschijnlijk) tot de kring van Foilan behoorden en dat ze 6. in een klooster aan de Sambre begraven liggen.

Fredegand (ook Fredegandus) van Deurne, Antwerpen, België; abt & geloofsverkondiger; † eerste helft van de 8e eeuw.

Feest 1 mei & 17 juli.

Er is niet veel over hem bekend. Er is een traditie die meent dat hij van Ierse afkomst was, omdat hij banden onderhield met Sint Foilan. Een andere traditie rekent hem tot het gezelschap van Sint Willibrord († 739; feest 7 november). Maar anderen wijzen op de Germaanse naam, en veronderstellen dat hij uit Antwerpen zelf of de omgeving afkomstig was. Hij was monnik in de abdij Kerkelodor te Deurne, destijds Turninum geheten. Vanwege zijn heilige levenswandel werd hij tot abt gekozen. Hij zou bevriend zijn geweest met Sint Rombout van Mechelen († 775; feest 24 juni) en Sint Gummarus van Lier († ca 770; feest 12 oktober). Hij zou de oudste zijn geweest van deze drie en stierf dus ook als eerste.

Aanvankelijk lag hij begraven in zijn kloostertje. Maar toen er invallen van Noormannen dreigden, werd hij overgebracht naar Moustier-sur-Sambre. Later kwam er een gedeelte van terecht in St-Omer in Noord-Frankrijk.

Zeshonderd jaar later zou hij nog eens de aandacht van de gelovigen op zich vestigen. In 1512 was in Antwerpen en Deurne de pest uitgebroken. De mensen waren ten einde raad. De plaatselijke pastoor raadde hun aan een nieuw beeld te maken van hun streekheilige Fredegandus. Onmiddellijk toen het klaar was en voorwerp werd van verering kwam de pest tot stilstand. Dat was op 1 mei. Vandaar dat deze dag ook een feestdag van Fredegand is geworden. Zo wordt hij reeds in de 11e eeuw op die dag genoemd op de heiligenkalender van het bisdom Luik.

Vanwege de wonderlijke gebeurtenissen rond de pest in de 16e eeuw wordt zijn voorspraak ingeroepen tegen de pest en andere branderige ziekten.

In Deurne bij Antwerpen is nog altijd een Sint-Fredeganduskerk.

---

Bronnen
[ Bri.1953; D'A.1985p:144; Lin.1999; 07.17; Sü t.1941; D'A.1985p:139; Dries van den Akker s.j./2004.01.16]

---